Wat is de primaire markt?
Op de primaire markt kunnen bedrijven en overheden geld ophalen door financiële instrumenten zoals aandelen, preferente aandelen of obligaties te verkopen. Deze transacties worden doorgaans gefaciliteerd door banken die een prijs voor een bepaald effect vaststellen en toezicht houden op de verkoop ervan aan beleggers. In een primaire markt kunnen beleggers effecten direct aankopen van de uitgever. In de meeste gevallen is de uitgever een bedrijf of overheid die geld wil ophalen bij het grote publiek.
Wat is het verschil tussen de primaire en secundaire markt?
De primaire markt verwijst naar de markt waar effecten voor het eerst worden uitgegeven. Wanneer je als belegger direct van een bedrijf of overheid koopt bevind je je in een primaire markt. De secundaire markt is de markt waar beleggers effecten verhandeld met elkaar, nadat ze op de primaire markt verkocht zijn.
Soorten primaire markten
Initial Public Offering
Het uitgeven van aandelen (aandelenemissie) via een Initial Publci Offering (IPO) is een voorbeeld van een effect op een primaire markt. Een IPO vindt plaats wanneer een bedrijf een deel van zijn aandelen wil verkopen aan het grote publiek op een beurs. De meeste bedrijven doen dit om nieuw kapitaal op te halen dat dient om verdere groei te ondersteunen. Om dit proces te faciliteren maakt een bedrijf gebruik van een bank die daarvoor vergoed wordt.
De grootste IPO tot nu toe is die van Saudi Aramco. Het bedrijf ging in december 2019 publiek op de Saudische beurs Tadawul. Het verkocht 3 miljard aandelen voor een totale opbrengst van 25,6 miljard USD. Dat bedrag werd later nog verhoogd naar 29,4 miljard USD nadat het bedrijf zelf 450 miljoen extra aandelen had verkocht.
Claimemissie
Een claimemissie doet zich voor wanneer een beursgenoteerd bedrijf nieuwe aandelen wil uitgeven. Een bedrijf doet dit meestal om extra kapitaal op te halen. Dit kunnen ze gebruiken voor het verminderen van hun schuld of om verdere groei te financieren.
Door de uitgave van nieuwe aandelen zal er sprake zijn van verwatering (komt van het woord dilution in het Engels) voor bestaande aandeelhouders. Als compensatie hiervoor worden claimemissies gegeven in de vorm van warrants aan bestaande aandeelhouders. Met deze claimemissies kunnen bestaande aandeelhouders aan een lagere prijs nieuwe aandelen kopen. Dit dient ter compensatie van de verwatering die zij ervaren op hun huidige aandelen.
Aandeelhouders die een claim ontvangen hebben het recht maar zijn niet verplicht om extra aandelen aan te kopen. In de meeste gevallen kan de aandeelhouder de ontvangen warrants verkopen aan andere beleggers. Vaak zullen de warrants verhandeld worden onder een aparte ticker. De ticker is meestal het normale tickersymbool van het bedrijf met een W op het einde.
Private placement
Private placement is een manier voor een bedrijf om kapitaal op te halen door aandelen te verkopen buiten de beurs om. Het wordt voornamelijk gebruikt door bedrijven die een zeer select aantal investeerders willen binnenhalen. Meestal gaat dit om zeer kapitaalkrachtige individuen of institutionele beleggers zoals pensioenfondsen. Omdat de aandelen maar aan een kleine groep investeerders worden aangeboden, moet een private placement niet gemeld worden bij de SEC.
Wanneer een beursgenoteerd bedrijf een private placement doet, worden bestaande aandeelhouders verwaterd. Op korte termijn is dit dus negatief voor bestaande aandeelhouders. Op lange termijn kunnen aandeelhouders wel hun voordeel halen op voorwaarde dat het bedrijf het verkregen kapitaal investeert in projecten die de toekomstige winstgevendheid verhogen.
Voorbeeld van emissies op een primaire markt
Snowflake aandelen
Berkshire Hathaway kocht 6,1 miljoen aandelen en investeerde ongeveer 735 miljoen USD in Snowflake (SNOW) tegen een introductieprijs van 120 USD per aandeel tijdens hun IPO in september 2020. Snowflake is een speler in de snelgroeiende cloud-softwaresector. Na een hoogtepunt van bijna 400 USD in november 2021 zijn de aandelen sterk gedaald.
ABN AMRO
Een recent voorbeeld van een claimemissie is die van de Nederlandse bank ABN AMRO. In februari 2024 kondigde ABN AMRO aan dat het een claimemissie zou uitvoeren om ongeveer 2,5 miljard euro op te halen. Deze claimemissie is bedoeld om de kapitaalbasis van de bank te versterken en om te voldoen aan strengere kapitaalvereisten opgelegd door toezichthouders. Aandeelhouders kregen de mogelijkheid om nieuwe aandelen te kopen tegen een gereduceerde prijs als compensatie voor de verwatering van hun aandeel.
Belgische staatsbon
Het Agentschap van de Schuld geeft sinds 1996 vier keer per jaar een staatsbon uit. Van midden 2019 tot begin 2022 kwam er geen staatsbon meer op de markt, omdat er door de lage rentevoeten weinig interesse was bij beleggers. De nieuwe staatsbon die op 1 september 2023 afsluit heeft een looptijd van 1 jaar. Het bruto rendement bedraagt 3,3 procent maar na het afhouden van roerende voorheffing blijft er een nettorendement van 2,81 procent over.
