Rente of interest is een vergoeding voor het lenen van geld. De kostprijs van een lening wordt doorgaans uitgedrukt in een percentage, men spreekt dan over de rentevoet. Het jaarlijkse kostpercentage of JKP wordt gebruikt om alle kosten die verbonden zijn aan een lening percentueel uit te drukken. Dit zorgt ervoor dat leningen objectief met elkaar kunnen worden vergeleken.
Rente is de vergoeding dat iemand ontvangt voor het risico en de opportuniteitskost die verbonden zijn aan het uitlenen van geld. De tegenpartij betaalt de vergoeding voor het privilege om iemand anders zijn geld te gebruiken. Veel mensen betalen rente aan een bank voor een woonlening of autolening. Aan de andere kant zijn er ook veel mensen die rente ontvangen van de bank voor geld dat ze op een spaarrekening of termijnrekening plaatsen.
Hoe bereken je rente?
Enkelvoudige rente
Om enkelvoudige interest of enkelvoudige rente te bereken moet je het geleend bedrag of hoofdsom (een bedrag in euro of dollar) vermenigvuldigen met de rentevoet (een percentage) en de looptijd.
Enkelvoudige Rente = Rentevoet * Hoofdsom * Looptijd
Neem bijvoorbeeld een belegger die 5.000 euro op een termijnrekening plaatst met een jaarlijkse interest van 2,5% en een looptijd van 1 jaar. Deze belegger zal na 1 jaar zijn hoofdsom van 5.000 euro terugkrijgen plus de rente van 125 euro (2,5% * 5.000 * 1).
Stel dat een andere belegger beslist om voor 10.000 euro kasbons te kopen met een jaarlijkse interest van 3,5% en een looptijd van 2 jaar. Deze belegger zal na 2 jaar zijn hoofdsom van 10.000 euro terugkrijgen plus de rente van 700 euro (3,5 % * 10.000 * 2)
Samengestelde rente
Beleggers geven de voorkeur aan het verdienden van samengestelde interest of rente-op-rente. Hierbij wordt de rente namelijk toegepast op zowel de hoofdsom als de opgebouwde rente van voorgaande perioden. Hierdoor ligt het rendement van samengestelde interest hoger dan bij enkelvoudige interest. Voor kortere looptijden zal het resultaat van beide berekeningen dicht bij elkaar liggen. Maar naarmate de looptijd toeneemt, groeit echter het verschil tussen de twee soorten berekeningen. Dit komt omdat een belegging met samengestelde rente aan een exponentieel tempo groeit, terwijl een belegging met enkelvoudige rente lineair groeit.
Aan de hand van volgende formule kunnen we samengestelde rente berekenen:
Samengestelde interest = Hoofdsom * ((1 + Rendement) ^ Looptijd) – 1
Stel dat je bijvoorbeeld 50.000 euro in een indexfonds steekt gedurende 7 jaar met een jaarlijks rendement van 10%. In dit geval:
- Hoofdsom = 50.000 euro
- Rendement = 10%
- Looptijd = 7 jaar
Nu kunnen we de samengestelde interest berekenen:
Samengestelde interest = 50.000 * ((1+ 0,10) ^ 7) – 1
Samengestelde interest = 50.000 * ((1,10) ^ 7) – 1
Samengestelde interest = 50.000 * (1,9487171 – 1)
Samengestelde interest = 50.000 * (0,9487171)
Samengestelde interest = 47.435,86
Hoe bereken je de rente op een lening?
Stel dat iemand bijvoorbeeld een woonlening afsluit op 20 jaar (240 maanden) met als hoofdsom 240.000 euro en een vaste rentevoet van 3%. Om de maandelijkse rentevoet te berekenen mag je niet simpelweg 3% door 12 delen (zoals bij enkelvoudige interest). In plaats daarvan moet je rekening houden met het effect dat samengestelde interest heeft:
(1+ 0,03) ^ (1/12) – 1 = Maandelijkse Rentevoet
(1,03) ^ (1/12) – 1 = Maandelijkse Rentevoet
(1,03) ^ 0.083 – 1 = Maandelijkse Rentevoet
1,002466 – 1 = Maandelijkse Rentevoet
0,002466 = 0,2466% = Maandelijkse Rentevoet
De maandelijkse rentevoet van 0,2466% vermenigvuldig je met de hoofdsom van 240.000 euro wat een bedrag geeft van 591,90 euro. Dit bedrag is de rente dat je betaalt voor de eerste maand van het aflossen van de woonlening in dit voorbeeld.
De formule om de jaarlijkse rente van een lening om te zetten naar een maandelijkse rente doe je aan de hand van deze formule:
Maandelijkse Rentevoet = (1 + Jaarlijkse Rentevoet) ^ (1/12) – 1
Hoe wordt rente bepaald?
De rente die banken betalen op spaarrekeningen of aanrekenen op woonleningen wordt bepaald door verschillende factoren. De centrale bank van een land (bijvoorbeeld de ECB) speelt hier een grote rol in. Het is de ECB die in de rentevoet in de Europese Unie bepaald op basis van de verwachte inflatie. In de meeste gevallen verhoogt een centrale bank de rentetarieven wanneer inflatie te hoog is.
Wanneer de centrale bank de rente verhoogt, stijgt de kost van een lening. Wanneer de kostprijs van leningen hoog zijn, ontmoedigt dit particulieren en bedrijven om te lenen. Maar het zorgt er ook voor dat mensen meer zullen sparen omdat het rendement op spaarrekeningen, termijnrekeningen en kasbons stijgt.
Gedurende periodes van lage rentetarieven wordt de economie gestimuleerd. Omdat de rente op spaargeld laag is zullen bedrijven meer geneigd zijn om hun geld te investeren in risicovollere projecten met een hoger rendement. Investeringen door bedrijven zorgen voor economische groei. Ook beleggers die niet tevreden zijn met het lage rendement op hun spaarboekje zullen sneller de weg naar de aandelenmarkt vinden.
Wanneer stijgt de rente op spaargeld?
De rente die op spaargeld betaald wordt door banken is grotendeels afhankelijk van het monetair beleid van de centrale bank. Maar er zijn nog andere factoren die een rol kunnen spelen:
- Economische Groei: In een groeiende economie hebben banken vaak meer kapitaal nodig om leningen te verstrekken. Om meer spaargeld aan te trekken, kunnen ze de rentetarieven op spaarrekeningen verhogen.
- Concurrentie tussen banken: Als een nieuwe bank op de markt komt, kan het de rentetarieven verhogen om spaarders te lokken.
- Druk vanuit de overheid: Soms kan de overheid druk zetten op banken om de rentetarieven op spaarboekjes te verhogen. Dit kunnen ze onder andere doen door het rendement op staatsbons te verhogen.
- Concurrentie uit de bedrijfswereld: Een van de manieren waarop bedrijven geld ophalen is door obligaties uit te geven. Wanneer het rendement op obligaties stijgt zal dat druk zetten op banken om de rentetarieven op spaarrekeningen en termijnrekeningen te verhogen.
