Wat zijn aandelenopties?
Een aandelenoptie is een soort contract die de houder het recht geeft, maar niet de verplichting, om een bepaald aantal aandelen van een bedrijf te kopen tegen een vooraf vastgestelde prijs binnen een vooraf bepaalde termijn. Aandelenopties worden steeds vaker gebruikt omdat ze een fiscaal aantrekkelijke manier zijn om werknemers te verlonen.
Het idee achter aandelenopties is om werknemers te motiveren om bij te dragen aan het succes van het bedrijf. Als het bedrijf het goed doet en de koers stijgt, worden de aandelenopties van de medewerkers meer waard. Als belegger is het belangrijk om bewust te zijn dat aandelenopties het aantal uitstaande aandelen van het bedrijf kunnen verhogen.
Hoe werken aandelenopties?
De regels voor het toekennen van aandelenopties aan medewerkers worden uitgestippeld in artikel 41 tot en met artikel 49 van het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid van 1998. Het initiatief om aandelenopties toe te kennen ligt bij de werkgever. Dit doet een aanbod aan de werknemer, die het voorstel kan aanvaarden of weigeren. Er wordt geacht dat de werknemer dit voorstel weigert, tenzij hij het aanbod binnen de zestig dagen schriftelijk aanvaard.
Wat is het fiscaal voordeel van aandelenopties?
Aandelenopties zijn een fiscaal interessante manier om werknemers van een bedrijf te belonen. Het voornaamste nadeel van aandelenopties is dat ze forfaitair belast worden op moment dat ze toegekend worden aan de medewerker. De belasting moet met andere woorden op voorhand betaald worden, zonder dat er een garantie bestaat op meerwaarde.
De fiscus beschouwd dat een aandelenoptie 18% waard is van de huidige waarde van het aandeel. Dit geldt voor alle aandelenopties met een looptijd tot en met 5 jaar. Voor elk bijkomend jaar, komt er 1% bovenop de belasting. Er is een mogelijkheid om dit percentage van 18% te verlagen naar 9% wanneer er aan volgende voorwaarden word voldaan:
- de uitoefenprijs van de optie wordt vastgesteld op het ogenblik van het aanbod
- de optie mag niet gelicht worden voor het einde van het derde kalenderjaar (en na het tiende kalenderjaar)
- het risico op waardevermindering van de aandelenoptie mag niet worden gedekt worden door de vennootschap die de optie toekent
- de optie mag niet onder levenden worden overgedragen
- de aandelenoptie moet betrekking hebben op aandelen van de vennootschap (of de holding van deze vennootschap) voor wie de persoon die de aandelenoptie krijgt werkt
- de medewerker die de aandelenoptie ontvangt mag zijn diensten niet aanbieden via een managementvennootschap
Voorbeeld van een aandelenoptie
Paul ontvangt een aandelenoptie van zijn werkgever om 100 aandelen te kopen tegen een uitoefenprijs van 20 euro per aandeel. Omdat er aan alle voorwaarden voldaan wordt betaalt Paul een forfaitaire belasting van 180 euro voor het ontvangen van de aandelenoptie (20 * 100 * 9%).
Na 5 jaar noteren de aandelen op de beurs aan 40 euro per aandeel. Paul beslist om zijn aandelenoptie te lichten en de 100 ontvangen aandelen onmiddellijk te verkopen op de beurs. In dit geval houdt Paul 1.820 euro over door zijn aandelenoptie te lichten (4.000 – 2.000 – 2.000 * 0,09).
Voor de werknemer is het interessant om de optie te lichten op het moment wanneer de koers van de aandelen hoger ligt dan de koers die is vastgelegd op moment van de toekenning van de optie. In dit geval kan de werknemer de aandelen aan een hogere prijs verkopen dan hij ze heeft gekocht.
Maar het kan gebeuren dat de aandelen na de toekenning van de optie niet toenemen in waarde. In dat geval heeft de werknemer belastingen betaald op een voordeel dat nooit is gerealiseerd. Dit is in tegenstelling tot Restricted Stock Units (RSUs) waarbij de werknemer aandelen ontvangt als een vorm van compensatie.
