Wat is een put optie?
Een put optie is een contract dat de koper het recht geeft, maar niet de verplichting, om een effect te verkopen tegen een vastgestelde prijs en een vooraf bepaalde datum. Er worden put opties verhandeld op verschillende soorten financiële producten. Dat kan gaan van aandelen, obligaties, index trackers tot grondstoffen en valuta’s.
De vastgestelde prijs waaraan de koper van de put optie het onderliggend financieel product kan verkopen noemt men ook wel de ‘strike price’. De koper van een Amerikaanse put optie kan deze uitoefenen voor of op de vervaldatum, ook wel ‘expiration date’ genoemd. Europese opties kunnen daarentegen alleen uitgeoefend worden op de vervaldatum van de optie (en niet ervoor).
Er zijn drie belangrijke begrippen wanneer we het over put opties hebben:
- De uitoefenprijs is de koers waartegen de koper van de optie het onderliggend effect kan verkopen.
- De premie is de prijs van de optie.
- De vervaldatum is de datum waarop de optie afloopt.
Hou er ook rekening mee dat één put optie de koper het recht geeft om 100 aandelen te verkopen aan een bepaalde prijs.
Hoe werkt een put optie?
De waarde van een put optie stijgt naarmate de prijs van het onderliggende effect daalt, en omgekeerd. Ze worden vooral gebruikt door beleggers om bepaalde risico’s af te dekken, in dat geval wordt er vaak gesproken van een protective put. Een protective put wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat verliezen vanwege een daling van een bepaald effect beperkt worden.
Stel bijvoorbeeld dat een belegger zich wil beschermen tegen een daling van een aandeel in zijn portefeuille. Hij koopt hiervoor een put optie zodat hij de optie heeft om zijn aandeel te verkopen tegen een uitoefenprijs (strike price). Indien de koers van het aandeel keldert en onder de uitoefenprijs komt te staan, dan kan de belegger zijn put optie uitoefenen om zijn aandeel te verkopen aan de uitoefenprijs in plaats van de huidige (lagere) koers.
In bovenstaand voorbeeld ligt de koers van het onderliggend effect lager dan de uitoefenprijs van de put optie. In dat geval heeft een put optie intrinsieke waarde, wat ook wel in the money (ITM) wordt genoemd.
In het geval dat de uitoefenprijs van de put optie hoger is dan de koers van het onderliggend aandeel spreek men over out of the money (OTM).
Maar soms kan de uitoefenprijs van de put optie gelijk zijn aan de koers van het onderliggend aandeel, in dat geval spreekt men over at the money (ATM).
Wanneer de uitoefenprijs van een put optie gelijk is of hoger is dan de koers van het onderliggende aandeel heeft het geen intrinsieke waarde meer. Dat komt omdat het geen zin meer heeft voor de houder om zijn put optie uit te oefenen.
Wat is het verschil tussen een put en een call optie?
Een call optie geeft de koper het recht om een onderliggend effect te kopen tegen een vastgestelde prijs voor of op een toekomstige datum. Een put optie geeft daarentegen het recht om een onderliggend effect te verkopen tegen een vastgestelde prijs voor of op een toekomstige datum. Bij zowel een call optie als een put optie is er telkens een koper en een verkoper van het contract.
Hoe kan je een put optie schrijven?
Bij het schrijven van een put optie zal de verkoper een order initiëren via zijn broker. Het schrijven van een put optie is hetzelfde als een put optie verkopen. Je kan als belegger een lijst raadplegen op je broker account van alle put en call opties waar je toegang tot hebt. Om een put optie te schrijven moet je zelf onderzoek doen naar het onderliggend effect (zoals een aandeel) en met welke vervaldatum, optiepremie en uitoefenprijs je deze wilt verkopen.
Een schrijver van een put kan op elk moment zijn positie sluiten door een put te kopen. Stel dat de optiepremie 1 dollar was dan heb je 100 dollar ontvangen. Dat komt omdat elke put optie 100 aandelen vertegenwoordigt. Het aandeel begint te kelderen en de optiepremie stijgt naar 4 dollar. Je bent als verkoper van de put niet verplicht om te wachten tot de vervaldatum. Als je vreest dat het aandeel verder zal zakken kun je een verkochte put optie afsluiten door een identieke put te kopen. In bovenstaand voorbeeld zal de belegger 300 dollar verloren zijn.
Put opties schrijven voor vast inkomen
Als belegger kan je puts schrijven om inkomsten te verwerven. De verkoper van de put optie ontvangt een premie van de koper. De koper betaalt deze premie voor het recht om aandelen te mogen verkopen tegen een vooraf bepaalde uitoefenprijs. Indien de schrijver van een optie goed rekening houdt met de timing, de uitoefenprijs en de vervaldatum kan deze strategie hem winst opleveren.
Het grootste risico voor de schrijver van een put optie is dat de koers van het onderliggend effect sterk daalt. Hierdoor komt de schrijver van de opties voor twee opties te staan. Hij kan de put optie met verlies afsluiten door zelf een put optie te kopen. Of hij wordt gedwongen om de aandelen te kopen aan de uitoefenprijs, waardoor hij met een ongerealiseerd verlies komt te zitten. Hij zal namelijk een prijs moeten betalen voor de aandelen die hoger ligt dan de huidige koers.
Voorbeeld
Neem als voorbeeld aandeel ABC dat voor 60 dollar verhandeld wordt. Er zijn put opties beschikbaar met een uitoefenprijs van 50 dollar met een premie van 5 dollar. De schrijver van deze put opties kan met één put optie tot 500 dollar verdienen, aangezien elk putcontract 100 aandelen vertegenwoordigt. Zolang de koers boven de 50 dollar blijft tegen de vervaldatum kan de schrijver van de put optie zijn volledige winst waarmaken.
Zakt de koers naar 47,50 dollar tegen de vervaldatum dan zal de schrijver van de optie nog altijd een winst realiseren. Hij kan namelijk kiezen om de optie te verkopen aan een premie van 2,50 dollar wat hem 250 dollar in totaal zal opleveren. Zakt de koers verder weg naar 45,00 dollar dan zit de schrijver van de put optie op zijn break-even punt.
In het geval dat de koers van het onderliggend effect sterk zou dalen kunnen de verliezen voor de schrijver van de optie hoog oplopen. In het extreme geval dat bedrijf ABC failliet zou gaan tegen de vervaldatum moet de schrijver van deze optie 100 aandelen kopen aan een uitoefenprijs van 50 dollar. In dat geval verliest de schrijver van de put optie 4.500 dollar. Hij moet namelijk voor 5.000 dollar aan waardeloze aandelen kopen maar hij heeft wel al een premie van 500 dollar ontvangen.
Put opties schrijven om aandelen te kopen
Als belegger kan je put opties ook gebruiken om een aandeel te kopen aan een lagere prijs dan de huidige koers. In plaats van inkomsten te genereren, kan de belegger een put verkopen met een uitoefenprijs waartegen hij aandelen wil kopen. Het grootste risico van deze strategie is dat het aandeel sterk stijgt waardoor je de aandelen niet ontvangt en de opportuniteit om dit aandeel goedkoop te kopen verdwijnt.
Voorbeeld
Stel dat het aandeel DEF een koers heeft van 10 dollar. Een belegger heeft interesse in dit aandeel maar denkt dat het enkel interessant is aan een prijs van 8 dollar. In plaats van af te wachten tot het aandeel ver genoeg zakt, kan de belegger put opties schrijven met een premie van 1 dollar en een uitoefenprijs van 9 dollar.
Als de koers van het aandeel onder 9 dollar zakt, wordt de schrijver van de put optie verplicht om deze aandelen te kopen. Omdat hij al een premie van 100 dollar heeft ontvangen (elke put optie stelt 100 aandelen voor) doet hij profijt zolang de koers niet onder 8 dollar zakt.
Als de koers van het aandeel boven de 9 dollar blijft, krijgt de schrijver niet de kans om de aandelen te kopen. Hij kan dan wel de premie van 100 dollar ontvangen en een nieuwe put optie schrijven. Dit kan meerdere keren herhaald worden tot de koers van het aandeel uiteindelijk onder 9 dollar daalt tegen de uitvoerdatum.
Soorten put opties
Wat is een gedekte put optie?
Een gedekte put optie of covered put is een strategie waarbij een belegger een put optie verkoopt én een shortpositie inneemt in hetzelfde onderliggende effect. Het doel van een gedekte put optie is om inkomsten te genereren uit de ontvangen premie van de verkochte put optie, terwijl de shortpositie in het onderliggend effect dient als een bescherming tegen een mogelijkse koersdaling.
Wat is een naakte put optie?
In tegenstelling tot een gedekte put optie bestaat er ook een naakte put optie of naked put. Dit is een strategie waarbij de belegger een put optie verkoopt zonder de onderliggende effecten te shorten. Deze strategie wordt vooral gebruikt door beleggers die de optiepremie willen opstrijken maar ook bereid zijn om de aandelen te bezitten indien de koers ver genoeg daalt.
Wat is een cash-secured put?
De cash-secured put is een naked put waarbij de schrijver geld opzij zet om het aandeel te kopen in geval dat het toegewezen wordt.
Wat bepaalt de prijs van een put optie?
Wanneer de koers van het onderliggend effect stijgt dan zakt de waarde van een put optie. Naast de prijs van het onderliggend effect spelen ook de uitoefenprijs van de put optie, de tijd tot de vervaldatum, volatiliteit en rentevoeten een rol in het bepalen van de prijs van een put optie.
Vervaldatum
Over het algemeen daalt de waarde van een put optie naarmate de vervaldatum dichterbij komt. Dit komt omdat er minder tijd is om winst te maken op de optie. Wanneer een in the money put optie zijn vervaldatum bereikt blijft enkel de intrinsieke waarde over.
Als de prijs van een aandeel momenteel 9 dollar is en de uitoefenprijs van een put optie 10 dollar is, dan heeft de put optie 1 dollar intrinsieke waarde. Maar de put optie kan voor 2,5 dollar gekocht of verkocht worden. De extra 1,5 dollar is de tijdswaarde en zal naarmate de vervaldatum nadert verminderen.
Volatiliteit
Volatiliteit van een aandeel wordt uitgedrukt in beta. Hoe hoger de beta van een aandeel hoe hoger het risico en hoe hoger de prijs van de put optie zal zijn. Sommige beleggers die verwachten dat volatiliteit van een bepaald effect zal dalen spelen hierop in door put opties te verkopen. Het is namelijk zo dat als de volatiliteit van het onderliggend effect daalt, ceteris paribus, de waarde van de put optie ook zal dalen.
Rentevoeten
Stijgende rentevoeten kunnen een klein effect hebben op prijs van opties. De prijzen van put opties kunnen dalen naarmate de rente stijgt. Het effect is kleiner op put opties die dicht bij hun vervaldatum staan, het effect is groter op put opties met een langere looptijd.
