Wat is een ESG-score?
ESG is de afkorting van de termen environmental, social en governance. De ESG-score wordt gebruikt om bedrijven te beoordelen op vlak van milieu (Environmental), sociale kwesties (Social) en goed bestuur (Governance). Bedrijven worden op deze drie gebieden beoordeeld en krijgen een rating die inzicht geeft in de globale duurzaamheid van een bedrijf.
- Environmental (Milieu): Dit criterium beoordeelt hoe een bedrijf omgaat met milieu-uitdagingen. Hierbij wordt er gekeken naar de maatregelen die een bedrijf neemt om energieverbruik en CO2-uitstoot te beperken. Maar ook naar initiatieven om afval te beperken of te verwerken.
- Social (Sociaal): Dit criterium kijkt naar hoe een bedrijf omgaat met onder andere werknemers, leveranciers en klanten.
- Governance (Bestuur): Dit criterium beoordeelt het bestuur van een bedrijf. Hierbij wordt er rekening gehouden met zaken zoals hoe transparant een bedrijf is en of het inzet op diversiteit op de werkvloer.
Grote institutionele beleggers zoals Blackrock spelen volop in op de ESG trend door ETF’s te voorzien, die enkel bestaan uit bedrijven met een hoge ESG-score. Bedrijven die typisch vermeden worden zijn bijvoorbeeld actief in de olie-, gas- of kolenindustrie vanwege hun negatieve impact op het milieu. Maar ook andere sectoren worden vaak vermeden zoals wapenproductie, tabaksindustrie en de gokindustrie.
De controverse rond ESG-investeren
Het toekennen van ESG-scores was 10 jaar geleden een activiteit waar weinig vraag naar was. In de afgelopen jaren is de vraag naar ESG-scores sterk toegenomen. Volgens Morningstar is het vermogen van ESG-fondsen gestegen van ongeveer 900 miljard dollar eind 2020 naar 2,8 biljoen dollar eind 2023. ESG-scores bepalen de dag van vandaag welke aandelen en obligaties wel in ESG-fondsen komen en welke niet.
Het zijn de ESG-ratingbureaus zoals MSCI ESG Research, Sustainalytics en Moody’s ESG Solutions die ESG-scores aan beursgenoteerde bedrijven toekennen. Doorgaans zijn het fondsenbeheerders (zoals Vanguard) of de bedrijven zelf die betalen om een score te laten opstellen door een ESG-ratingbureau. Wanneer een bedrijf zelf betaalt om een ESG-score te krijgen, ontstaat er echter een duidelijk belangenconflict.
Enerzijds hebben ESG-ratingbureaus er alle belang bij om niet te streng te zijn in het toekennen van de score. Als ze dat doen, gaan bedrijven gewoon naar een ander ESG-ratingbureau dat minder streng is. Anderzijds zijn bedrijven bereid om voor een goede ESG-score te betalen aangezien ze hiermee kunnen uitpakken naar potentiële investeerders.
Bedrijven met een hoge ESG-score hebben een grotere kans om opgenomen te worden in ESG-fondsen. Een opname in een ESG-fonds kan voor een sterke koersstijging zorgen aangezien ESG-fondsen de aandelen van het bedrijf in kwestie moeten kopen. Dit komt vaak ten goede aan het management wiens bonussen gekoppeld zijn aan de koersevolutie van het aandeel.
Omdat bedrijven op verschillende criteria beoordeeld worden, kunnen zij die een slechte impact hebben op het milieu een vrij goede score behalen. Zo werd Tesla in 2022 uit de S&P 500 ESG index gehaald vanwege het gebrek aan een strategie om CO2 emissies te beperken en slechte arbeidsomstandigheden. Een bedrijf dat in de plaats kwam van Tesla was vreemd genoeg de olieraffinaderij Phillips 66. Men kan zich dus vragen stellen bij de criteria die ESG-ratingbureaus hanteren voor het berekenen van ESG-scores.
ESG-scores lijken op de bekende kredietratings die door kredietratingbureaus zoals S&P of Fitch worden berekend. Maar er zijn belangrijke verschillen. In tegenstelling tot kredietratingbureaus zijn ESG-ratingbureaus niet onderworpen aan regelgevend toezicht om belangenvermenging te voorkomen. Bovendien zijn de kredietratings gebaseerd op jaarrekeningen die zijn nagekeken door auditeurs zoals EY of PWC. De criteria van ESG-ratings zijn daarentegen niet gebaseerd op gecontroleerde gegevens of cijfers die eenvoudig te verifiëren zijn.
Daarom zijn Europese regelgevers en politici bezig met een nieuw wetsvoorstel dat ervoor moet zorgen dat ESG-ratingbureaus meer inzicht geven in hun werking en verdienmodel. Het nieuwe wetsvoorstel moet mogelijke belangenconflicten, zoals de verkoop van consultancy diensten om ESG-scores te verbeteren, te voorkomen.
Volgens onderzoek van de Financial Times hadden maar 12% van alle ESG-fondsen als doelstelling om CO2-emissies te verlagen of te helpen om de klimaatdoelstellingen te halen. Er is daarom heel wat ontgoocheling bij beleggers wanneer ze tot de conclusie komen dat ESG-scores gebruikt worden als marketingtool door fondsenbeheerders en niet als hulpmiddel om beleggers te helpen investeren in milieubewuste bedrijven.
