Wat is Payment for Order Flow (PFOF)?
Payment for Order Flow (PFOF) is een vergoeding die een broker ontvangt om de orders van zijn klanten door te sturen naar een bepaalde marktmaker of handelsplatform. Deze vergoeding die sommige brokers ontvangen is controversieel omdat het kan leiden tot belangenvermenging. Omdat brokers de orderafhandeling overlaten aan één specifieke partij kan het gebeuren dat het order niet aan de meest gunstige koers wordt uitgevoerd.
Hoe werkt Payment for Order Flow (PFOF)?
Een marktmaker verdient geld met het kopen en verkopen van grote volumes aandelen en opties. Het verschil tussen de koop- en verkoopprijs wordt de spread genoemd. Normaalgezien sturen brokers de transacties van hun klanten naar een beurs. Deze beurs laat de transactie door meerdere marktmakers uitvoeren. Hierdoor is er voldoende concurrentie tussen marktmakers waardoor de transactie tegen de best mogelijke prijs uitgevoerd wordt.
Marktmakers die elke dag miljoenen transacties uitvoeren, verdienen gemiddeld een klein beetje winst op elke transactie. Het is daarom in het belang van marktmakers om zoveel mogelijk order flow aan te trekken. Daarom zijn ze bereid om brokers een vergoeding te betalen om orders te mogen uitvoeren.
Voorbeeld van PFOF
Een belegger geeft een marktorder in bij zijn broker om 100 aandelen van bedrijf ABC te kopen. De laatprijs van het aandeel is 49,95 euro en de biedprijs is 50,05. In dat geval betaalt onze belegger een prijs van maximaal 50,05 euro per aandeel. De verkoper van deze aandelen ontvangt minimaal 49,95 euro per aandeel.
Stel dat de broker dit order doorgeeft aan een specifieke marktmaker, kan het zijn dat de prijs wordt uitgevoerd aan 50,05 voor de koper en 49,95 euro voor de verkoper. De marktmaker verdient 10 cent per aandeel en geeft een deel hiervan als kickback aan de broker.
Stel nu dat, in plaats daarvan, de transactie op een beurs wordt uitgevoerd aan een prijs van 50,02 euro voor de koper en 49,98 voor de verkoper. De marktmaker verdient een spread van ‘slechts’ 4 cent (50,02-49,98) en zowel de koper als verkoper krijgen een betere uitvoeringsprijs.
Waarom is PFOF controversieel?
PFOF is een veel voorkomende praktijk in de Verenigde Staten en Duitsland. In deze landen kunnen brokers de transacties van hun klanten ook rechtstreeks naar een marktmaker sturen in plaats van naar een beurs. Deze marketmakers betalen de broker hiervoor een vergoeding of Payment For Order Flow.
PFOF is vaak het onderwerp van heel wat debat. Voornamelijk omdat het kan leiden tot een belangenconflict tussen de broker en zijn klanten. Aan de ene kant kunnen brokers die betalingen ontvangen voor het doorsturen van orders geneigd zijn om niet noodzakelijk de best mogelijke uitvoering voor hun klanten te zoeken, omdat zij een financieel belang hebben bij het sturen van orders naar specifieke marktmakers.
Aan de andere kant argumenteren sommigen dat PFOF brokers in staat stelt om commissievrije handel aan te bieden, wat vooral voordelig is voor kleinere beleggers. Dit roept vragen op over wie er het meest profiteert van deze constructie, de beleggers of de broker zelf.
Doorverkopen PFOF
Onlangs was er ophef over PFOF bij DeGiro dat onlangs werd overgenomen door het Duitse Flatex. Beursorders van klanten zouden verkocht worden aan het Duitse handelsplatform Tradegate. Het doorverkopen van orders (of Payment for Order Flow) is niet toegestaan onder Nederlandse en Europese regels.
Maar omdat DeGiro na de fusie met Flatex onder Duits toezicht valt, is dat nu wel mogelijk. Duitsland heeft namelijk een bredere interpretatie van de MIFID II-wetgeving dan andere Europese landen.
PFOF in Europa
De Nederlandse toezichthouder AFM (Autoriteit Financiële Markten) ziet het toenemende gebruik van Payment for Order Flow in Europa als een ongewenste ontwikkeling omdat het kosten verhult en ingaat tegen het principe van open en concurrerende markten. De AFM pleit daarom voor een algeheel Europees verbod op deze praktijk.
De Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) waarschuwde zowel ondernemingen als beleggers voor de risico’s die voortvloeien uit PFOF. ESMA heeft de nationale bevoegde autoriteiten opgeroepen om prioriteit te geven aan toezichtactiviteiten gerelateerd aan PFOF. Met daarin de vraag of brokers die PFOF ontvangen in staat zijn om aan te tonen dat zij consequent het best mogelijke resultaat voor hun cliënten behalen bij het uitvoeren van hun orders.
